作品简介《柳州二月榕叶落尽偶题》是柳州唐代文学家柳宗元创作的一首诗。此诗通过描述柳州景色，月榕叶落来抒发心中的尽偶惆怅和不满的情绪。全诗情思哀婉，题柳唐诗构思巧妙，宗元注释诗意曲折，翻译余意无穷。赏析

作品原文

柳州二月榕叶落尽偶题

[唐] 柳宗元

宦情羁思共凄凄，柳州春半如秋意转迷。月榕叶落

山城过雨百花尽，尽偶榕叶满庭莺乱啼。题柳唐诗

作品注释

⑴榕：常绿大叶乔木，宗元注释树茎粗大，翻译树干分枝多，赏析枝叶繁盛，柳州覆盖面广。主要生长在热带地区。

⑵宦（huàn）情：为官的情怀。这里特指在边远之地柳州作刺史的无聊心情。羁思（sì）：客居他乡的思绪。这里特指谪居异地有家难归的悲凉思绪。凄凄：形容悲伤难过。

⑶春半：春季二月。迷：凄迷。

⑷山城：这里指柳州。尽：凋零。

⑸“榕叶”句：借景讽刺当时把持朝政的守旧派人物。

作品译文

贬官异乡两种凄凄之情交织，仲春景象如秋令人意象迷惘。

山城一阵雨后百花纷纷凋零，榕树落叶满庭黄莺纵情啼唱。

创作背景

这首诗写于柳州刺史任上，具体年份难以确定。永贞元年（805年），柳宗元参与以王叔文为首的革新运动，失败后被贬为永州司马。元和十年（815年）三月， 柳宗元再次被贬，担任柳州刺史，同年六月到达。柳州处荒僻之地，气候远异于北方。由于柳宗元对异地的气候特别敏感，而反常的气候又特别容易触动逐客的愁绪，故而诗人在其中某一年的二月创作这首诗歌，来表达遭到贬谪的愤怒不满。

作品鉴赏

作此诗时当二月，又处南方温热地带，柳州早已是百花盛开，春色满园了。可是一场意外的暴风雨却洗劫了百花，送走了春色。这在过着谪居生活的诗人来说，无疑是一种精神打击。本来他还可以寄情景物，排遣内心忧怨的，而现实竟是这样冷酷无情!哀凉的心绪触发了他的诗思。

“宦情羁思共凄凄，春半如秋意转迷。”诗篇起句便直抒胸臆。“宦情”与“羁思”，原本就有必然联系。长年游宦在外，远离故土与亲人，旅途漂泊的艰辛，离亲别故的悲怨，没有谁能不动心动情。屡遭贬窜，此种心情理当加倍沉重。“共凄凄”三字，真实地表现了作者这时候的特殊心态。“宦情”之苦与“羁思”之深叠相撞击着诗人的心扉，他要寻求解脱，而又无可奈何，在这种心境的支配下，他只好走出书房，漫步庭院。而当他目睹了已经过去大半的春光以后，这种情绪反而愈趋沉重了。“春半如秋”，用语平淡而新鲜，写出一种常人不曾，也不会有的独特感受，的确是愁人眼中之景，心中之情相互感应的凝结品。“意转迷”三字，则就“春半如秋”作承转，极言意绪的迷乱烦恼。

三、四两句，偏重叙事描写。说“山城过雨”，人们似乎还难于体味这场雨的份量和内涵，故后面紧接着补写了“百花尽”三字。此雨非早春润物之雨，它横掠山城，下得大，来得猛，涤荡万物。此一句，遥扣题面，把第二句“春半如秋”四字亦落到实处，同时又引带出末尾一句。“榕叶满庭莺乱啼”。柳州多檀椿树，冠大身屈，四枝旁出，以其不材，故能久而无伤。但是经过这场暴风雨的洗劫，那些百年老榕也叶落满庭了。此等情景令诗人伤心，莺啼之声又格外增添了一重伤感情绪。那一个“乱”字，分明是诗人心烦意乱的精神状态的真实反映。

这首诗写景肃杀肃条。写情凝重深沉。二月春光正浓之际反呈现百花凋零、榕叶满庭的暮秋景象，反激起诗人一片宦情与羁思，其构思立意均不同常态，而其遣辞造语又极平淡。苏轼《东坡题跋》曾就柳宗元的诗与陶渊明的诗作出评论说：“所贵乎枯淡者，谓其外枯而中膏，似淡而实美，渊明、子厚之流是也。”内容丰富充实而字面却略显枯干淡泊的作品，其实正是诗人苦心锤炼的结果，是诗歌创作艺术的极高境界。这样的作品往往“发纤秾于简古，寄至味于淡泊”，咀嚼久之，才能得其真味。

作品点评

宋代严有翼《艺苑雌黄》：闽、广有木名榕。子厚集有《柳州二月榕叶落尽》诗云：“由城雨过百花尽，榕叶满庭莺乱啼。”东坡诗云：“疏雨萧箫作晚凉，卧闻榕叶响长廊。”又云：“笑说南荒底处所，只今榕叶下庭皋。”即此木也。其木大而多阴，可蔽百牛，故字书有宽花广容之说。

明代高棅《唐诗品汇》：刘云：其情撗景自不可堪。

明代唐汝询《删订唐诗解》：羁宦戚矣。花尽叶落，春半如秋，柳州风气之异，尤足使我意迷也。

宋代周弼、元代释圆至《笺注唐贤绝句三体诗法》：意象殆不复堪。

近代刘永济《唐人绝句精华》：此诗不言远滴之苦，而一种无可奈何之情于二十八字中见之。

作者简介

柳宗元（773年—819年），字子厚，唐代著名文学家、思想家。祖籍河东（今山西省芮城、运城一带），柳出身于官宦家庭，少有才名，早有大志。早年为考进士，文以辞采华丽为工。唐宋八大家之一，与韩愈共同倡导唐代古文运动，并称“韩柳”。刘禹锡与之并称“刘柳”。王维、孟浩然、韦应物与之并称“王孟韦柳”。柳宗元一生留下600多篇诗文作品，其哲学思想中具有朴素的唯物论成分，政治思想主要表现为重“势”的社会历史观和儒家的民本思想，文学作品语言朴素自然、风格淡雅而意味深长，代表作有《黔之驴》、《捕蛇者说》、《永州八记》及绝句《江雪》等。

他乡遇故知解读：zuò pǐn jiǎn jiè liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí shì liǔ zhōu táng dài wén xué jiā liǔ zōng yuán chuàng zuò de yī shǒu shī cǐ shī tōng guò miáo shù liǔ zhōu jǐng sè yuè róng yè luò lái shū fā xīn zhōng de jǐn ǒu chóu chàng hé bù mǎn de qíng xù quán shī qíng sī āi wǎn tí liǔ táng shī gòu sī qiǎo miào zōng yuán zhù shì shī yì qū zhé fān yì yú yì wú qióng shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò pǐn yuán wén liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí táng liǔ zōng yuán huàn qíng jī sī gòng qī qī liǔ zhōu chūn bàn rú qiū yì zhuǎn mí yuè róng yè luò shān chéng guò yǔ bǎi huā jǐn jǐn ǒu róng yè mǎn tíng yīng luàn tí tí liǔ táng shī zuò pǐn zhù shì róng cháng lǜ dà yè qiáo mù zōng yuán zhù shì shù jīng cū dà fān yì shù gàn fēn zhī duō shǎng xī zhī yè fán shèng liǔ zhōu fù gài miàn guǎng zhǔ yào shēng zhǎng zài rè dài dì qū huàn qíng wèi guān de qíng huái zhè lǐ tè zhǐ zài biān yuǎn zhī dì liǔ zhōu zuò cì shǐ de wú liáo xīn qíng jī sī kè jū tā xiāng de sī xù zhè lǐ tè zhǐ zhé jū yì dì yǒu jiā nán guī de bēi liáng sī xù qī qī xíng róng bēi shāng nán guò chūn bàn chūn jì èr yuè mí qī mí shān chéng zhè lǐ zhǐ liǔ zhōu jǐn diāo líng róng yè jù jiè jǐng fěng cì dāng shí bǎ chí cháo zhèng de shǒu jiù pài rén wù zuò pǐn yì wén biǎn guān yì xiāng liǎng zhǒng qī qī zhī qíng jiāo zhī zhòng chūn jǐng xiàng rú qiū lìng rén yì xiàng mí wǎng shān chéng yī zhèn yǔ hòu bǎi huā fēn fēn diāo líng róng shù luò yè mǎn tíng huáng yīng zòng qíng tí chàng liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī chuàng zuò bèi jǐng zhè shǒu shī xiě yú liǔ zhōu cì shǐ rèn shàng jù tǐ nián fèn nán yǐ què dìng yǒng zhēn yuán nián nián liǔ zōng yuán cān yù yǐ wáng shū wén wéi shǒu de gé xīn yùn dòng shī bài hòu bèi biǎn wèi yǒng zhōu sī mǎ yuán hé shí nián nián sān yuè liǔ zōng yuán zài cì bèi biǎn dān rèn liǔ zhōu cì shǐ tóng nián liù yuè dào dá liǔ zhōu chù huāng pì zhī dì qì hòu yuǎn yì yú běi fāng yóu yú liǔ zōng yuán duì yì dì de qì hòu tè bié mǐn gǎn ér fǎn cháng de qì hòu yòu tè bié róng yì chù dòng zhú kè de chóu xù gù ér shī rén zài qí zhōng mǒu yī nián de èr yuè chuàng zuò zhè shǒu shī gē lái biǎo dá zāo dào biǎn zhé de fèn nù bù mǎn liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò pǐn jiàn shǎng zuò cǐ shī shí dāng èr yuè yòu chù nán fāng wēn rè dì dài liǔ zhōu zǎo yǐ shì bǎi huā shèng kāi chūn sè mǎn yuán le kě shì yī chǎng yì wài de bào fēng yǔ què xǐ jié le bǎi huā sòng zǒu le chūn sè zhè zài guò zhe zhé jū shēng huó de shī rén lái shuō wú yí shì yī zhǒng jīng shén dǎ jī běn lái tā hái kě yǐ jì qíng jǐng wù pái qiǎn nèi xīn yōu yuàn de ér xiàn shí jìng shì zhè yàng lěng kù wú qíng āi liáng de xīn xù chù fā le tā de shī sī huàn qíng jī sī gòng qī qī chūn bàn rú qiū yì zhuǎn mí shī piān qǐ jù biàn zhí shū xiōng yì huàn qíng yǔ jī sī yuán běn jiù yǒu bì rán lián xì cháng nián yóu huàn zài wài yuǎn lí gù tǔ yǔ qīn rén lǚ tú piāo bó de jiān xīn lí qīn bié gù de bēi yuàn méi yǒu shuí néng bù dòng xīn dòng qíng lǚ zāo biǎn cuàn cǐ zhǒng xīn qíng lǐ dāng jiā bèi chén zhòng gòng qī qī sān zì zhēn shí dì biǎo xiàn le zuò zhě zhè shí hòu de tè shū xīn tài huàn qíng zhī kǔ yǔ jī sī zhī shēn dié xiāng zhuàng jī zhe shī rén de xīn fēi tā yào xún qiú jiě tuō ér yòu wú kě nài hé zài zhè zhǒng xīn jìng de zhī pèi xià tā zhǐ hǎo zǒu chū shū fáng màn bù tíng yuàn ér dāng tā mù dǔ le yǐ jīng guò qù dà bàn de chūn guāng yǐ hòu zhè zhǒng qíng xù fǎn ér yù qū chén zhòng le chūn bàn rú qiū yòng yǔ píng dàn ér xīn xiān xiě chū yī zhǒng cháng rén bù céng yě bú huì yǒu de dú tè gǎn shòu dí què shì chóu rén yǎn zhōng zhī jǐng xīn zhōng zhī qíng xiāng hù gǎn yìng de níng jié pǐn yì zhuǎn mí sān zì zé jiù chūn bàn rú qiū zuò chéng zhuǎn jí yán yì xù de mí luàn fán nǎo sān sì liǎng jù piān zhòng xù shì miáo xiě shuō shān chéng guò yǔ rén men sì hū hái nán yú tǐ wèi zhè chǎng yǔ de fèn liang hé nèi hán gù hòu miàn jǐn jiē zhe bǔ xiě le bǎi huā jǐn sān zì cǐ yǔ fēi zǎo chūn rùn wù zhī yǔ tā héng lüè shān chéng xià de dà lái de měng dí dàng wàn wù cǐ yī jù yáo kòu tí miàn bǎ dì èr jù chūn bàn rú qiū sì zì yì luò dào shí chù tóng shí yòu yǐn dài chū mò wěi yī jù róng yè mǎn tíng yīng luàn tí liǔ zhōu duō tán chūn shù guān dà shēn qū sì zhī páng chū yǐ qí bù cái gù néng jiǔ ér wú shāng dàn shì jīng guò zhè chǎng bào fēng yǔ de xǐ jié nèi xiē bǎi nián lǎo róng yě yè luò mǎn tíng le cǐ děng qíng jǐng lìng shī rén shāng xīn yīng tí zhī shēng yòu gé wài zēng tiān le yī zhòng shāng gǎn qíng xù nà yí gè luàn zì fēn míng shì shī rén xīn fán yì luàn de jīng shén zhuàng tài dí zhēn shí fǎn yìng zhè shǒu shī xiě jǐng sù shā sù tiáo xiě qíng níng zhòng shēn chén èr yuè chūn guāng zhèng nóng zhī jì fǎn chéng xiàn bǎi huā diāo líng róng yè mǎn tíng de mù qiū jǐng xiàng fǎn jī qǐ shī rén yī piàn huàn qíng yǔ jī sī qí gòu sī lì yì jūn bù tóng cháng tài ér qí qiǎn cí zào yǔ yòu jí píng dàn sū shì dōng pō tí bá céng jiù liǔ zōng yuán de shī yǔ táo yuān míng de shī zuò chū píng lùn shuō suǒ guì hū kū dàn zhě wèi qí wài kū ér zhōng gāo shì dàn ér shí měi yuān míng zǐ hòu zhī liú shì yě nèi róng fēng fù chōng shí ér zì miàn què lüè xiǎn kū gān dàn bó de zuò pǐn qí shí zhèng shì shī rén kǔ xīn chuí liàn de jié guǒ shì shī gē chuàng zuò yì shù de jí gāo jìng jiè zhè yàng de zuò pǐn wǎng wǎng fā xiān nóng yú jiǎn gǔ jì zhì wèi yú dàn bó jǔ jué jiǔ zhī cái néng dé qí zhēn wèi liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò pǐn diǎn píng sòng dài yán yǒu yì yì yuàn cí huáng mǐn guǎng yǒu mù míng róng zi hòu jí yǒu liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn shī yún yóu chéng yǔ guò bǎi huā jǐn róng yè mǎn tíng yīng luàn tí dōng pō shī yún shū yǔ xiāo xiāo zuò wǎn liáng wò wén róng yè xiǎng cháng láng yòu yún xiào shuō nán huāng dǐ chǔ suǒ zhǐ jīn róng yè xià tíng gāo jí cǐ mù yě qí mù dà ér duō yīn kě bì bǎi niú gù zì shū yǒu kuān huā guǎng róng zhī shuō míng dài gāo bìng táng shī pǐn huì liú yún qí qíng guàng jǐng zì bù kě kān míng dài táng rǔ xún shān dìng táng shī jiě jī huàn qī yǐ huā jǐn yè luò chūn bàn rú qiū liǔ zhōu fēng qì zhī yì yóu zú shǐ wǒ yì mí yě sòng dài zhōu bì yuán dài shì yuán zhì jiān zhù táng xián jué jù sān tǐ shī fǎ yì xiàng dài bù fù kān jìn dài liú yǒng jì táng rén jué jù jīng huá cǐ shī bù yán yuǎn dī zhī kǔ ér yī zhǒng wú kě nài hé zhī qíng yú èr shí bā zì zhōng jiàn zhī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī liǔ zhōu èr yuè róng yè luò jǐn ǒu tí liǔ zōng yuán táng shī zhù shì fān yì shǎng xī zuò zhě jiǎn jiè liǔ zōng yuán nián nián zì zi hòu táng dài zhù míng wén xué jiā sī xiǎng jiā zǔ jí hé dōng jīn shān xī shěng ruì chéng yùn chéng yí dài liǔ chū shēn yú guān huàn jiā tíng shǎo yǒu cái míng zǎo yǒu dà zhì zǎo nián wèi kǎo jìn shì wén yǐ cí cǎi huá lì wèi gōng táng sòng bā dà jiā zhī yī yǔ hán yù gòng tóng chàng dǎo táng dài gǔ wén yùn dòng bìng chēng hán liǔ liú yǔ xī yǔ zhī bìng chēng liú liǔ wáng wéi mèng hào rán wéi yìng wù yǔ zhī bìng chēng wáng mèng wéi liǔ liǔ zōng yuán yī shēng liú xià duō piān shī wén zuò pǐn qí zhé xué sī xiǎng zhōng jù yǒu pǔ sù de wéi wù lùn chéng fèn zhèng zhì sī xiǎng zhǔ yào biǎo xiàn wéi zhòng shì de shè huì lì shǐ guān hé rú jiā de mín běn sī xiǎng wén xué zuò pǐn yǔ yán pǔ sù zì rán fēng gé dàn yǎ ér yì wèi shēn cháng dài biǎo zuò yǒu qián zhī lǘ bǔ shé zhě shuō yǒng zhōu bā jì jí jué jù jiāng xuě děng jì xù yuè dú

温馨提示：方向键左右(← →)前后翻页，上下(↑ ↓)上下滚用， 回车键：返回列表