铜炉华烛烛增辉，铜炉初弹渌水后楚妃。华烛辉初出自唐代诗人李颀作品《琴歌》。烛增这首诗记一次宴会听琴的弹渌情景。前六句以室外凄清的水后秋景来反衬华堂上炉火融融、红烛高烧的楚妃温暖欢乐。后四句以琴声一响万簌俱静，全诗听者沉醉无言，意思并且引动诗人辞官归隐的及赏念头，来表现音乐神奇的铜炉感染力量。

作品原文

琴歌

李颀（qí）

主人有酒欢今夕，楚妃请奏鸣琴广陵客。

月照城头乌半飞，霜凄万木风入衣。

铜炉华烛烛增辉，初弹渌水后楚妃。

一声已动物皆静，四座无言星欲稀。

清淮奉使千余里，敢告云山从此始。

词句注释
⑴琴歌：听琴有感而歌。歌是诗体名，《文体明辨》：“其放情长言，杂而无方者日歌。”
⑵主人：东道主。
⑶广陵客：广陵在今江苏扬州，唐淮南道治所。古琴曲有《广陵散》，魏嵇康临刑奏之。“广陵客”指琴师。
⑷乌：乌鸦。半飞：分飞。
⑸霜凄万木：夜霜使树林带有凄意。
⑹铜炉：铜制熏香炉。华烛：饰有文采的蜡烛。
⑺渌水、楚妃：都是古琴曲。渌，清澈。
⑻星欲稀：后夜近明时分。
⑼清淮：淮水。时李颀即将赴任新乡尉，新乡临近淮水，故称清淮。奉使：奉使命。
⑽敢告：敬告。云山：代指归隐。

白话译文
主人摆酒今晚大家欢聚，琴师拨动琴弦助兴酒宴。
明月照向城头乌鸦纷飞，寒霜降临寒风吹透衣衫。
炉火暖融融华烛添光辉。艺人先弹《渌水》后奏《楚妃》。
他的琴声一响万物寂静，四座无言屏气凝神倾听。
奉命去远离乡关清淮，敬告大家我要归隐云山。

创作背景

这首诗为天宝四载（745）前后，即将奉使东南时作，这时李颀可能在尚书省任郎官。

作品鉴赏

唐诗中有不少涉及音乐的作品，其中写听琴的诗作尤多，往借咏琴而言志，或借写听琴而抒情。李颀的《琴歌》就是这样的作品，它是诗人奉命出使清淮时，在友人饯别宴席上听琴后所作。

首二句交代听琴的场合、时间、缘起以及演奏者。因酒兴而鸣琴，可见其心情之畅达自适。着一“欢”字，渲染了宾主之间推杯换盏、其乐融融的热闹气氛。“鸣琴”二字点题，提挈全篇。

三、四句转折一笔，不写演奏，而写夜景，描绘了一幅凄神寒骨、悄怆幽邃的深秋月色图：月光如水倾泻在静默的城垣上，不时有乌鹊惊飞；银霜满树，木叶萧萧，寒风吹衣，一派凄冷肃杀之气。与前两句所传达的欢快融洽之情相比，这两句则低沉压抑，这是以哀景反衬乐情，即便秋气凛然，但有酒有琴有知己就足以抵挡了。同时，它为下文写弹琴作了铺垫。

五、六句写初弹情景。“铜炉华烛烛增辉”这一句是陪衬，扣合首句“欢今夕”三字，表明酒宴已入高潮。铜炉熏染檀香，华烛闪烁生辉，在庄严华丽的气氛中，广陵客登场献艺，格外引人注目。“初弹渌水后楚妃”，这一笔是直写，交代演奏者所弹之曲的名称，暗含其意。《渌水》是著名的古琴曲，此曲清空淡雅。杜甫《渌水曲》说“浩歌《渌水曲》，清绝听者愁”，白居易《听弹古渌水》中说“闻君古渌水，使我心和平。欲识慢流意，为听疏泛声。西窗竹阴下，竟日有余清”；这些都表明此曲有清心怡情之效。 “楚妃”，也是一首当时广为流传的名曲，属于深情绵邈之曲。

七、八句从听者反应的角度写演奏者的高超技巧。一声琴弦拨动，顿时万籁俱寂，满座为之陶然沉醉。“皆静”二字形象地写出人们彻耳聆听琴歌的专注着迷的神态。愈是言其静，就愈突出琴音乐勾魂夺魄的心灵穿透力，就愈烘托出“广陵客”出神入化的演奏技巧。在这曼妙琴音的洗涤下，人们似乎忘记了尘世的酸辛，漠然了黑夜的漫长。苍茫的高天之上，星子越来越少，天将放白，他们还沉浸在优美的旋律中，恍然自失。良友佳朋相聚总是太短暂了，徜徉在琴歌中，这一夜是过得很快。“欲稀”二字巧妙地点明了演奏时间的持续，也照应了首句中的“欢”字，并为下文的直抒胸臆埋下伏笔。

末尾两句写自己的感触。诗人奉命出使清淮，别宴上缕缕琴音不禁牵动了他的无限乡思。想到自己离家万里，不知何日能还乡，他必会暗自潸然垂泪。人生如白驹过隙，就不要如此奔波辛苦了，也许仕途之累使他深感厌倦了，他萌生了一种强烈的愿望——归隐。“敢告云山从此始？”这个反问句是诗人的内心独白，也是他听了琴歌之后所得的人生启悟。诗人曾在《不调归东川别业》中说：“渐无匹夫志，悔与名山辞；绂冕谢知已，林园多后时。”《唐才子传》中说李颀“性疏简，厌薄世务”。性格疏放超脱的他，耐不得住官场的名缰利索的羁绊，尔虞我诈的算计，还不如这样约三五知己饮酒鸣琴似闲云野鹤般的生活来得逍遥自在。

全诗写时、写景、写琴、写情，有条不紊，收放自然，“圆如贯珠”（《国雅品》卷二）。这首诗最值得赏玩的应该是诗人多方映衬、动静结合，虚实相生的表现手法。诚如《诗筏》所言：“只第二句点出‘琴’字，其余满篇霜月风星，乌飞树响，铜炉华烛，清淮云山，无端点缀，无一字及琴，却无非琴声，移在筝笛琵琶觱篥不得也。”诗人通过营造意境、渲染气氛、刻画心理，生动形象地表现了琴歌之美。

作者简介

李颀（生卒年不详），唐代诗人。赵郡（治今河北赵县）人。少年时曾寓居河南登封。公元725年（开元十三年）进士及第，曾任新乡县尉，晚年在帮乡隐居。他与王维、高适、王昌龄等著名诗人皆有来往，诗名颇高。其诗内容丰富，所作边塞诗，风格豪放，慷慨悲凉，七言歌行尤具特色。生平事迹见《唐才子传》。有《李颀诗集》，《全唐诗》编其诗3卷。

孟昶解读：tóng lú huá zhú zhú zēng huī tóng lú chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi huá zhú huī chū chū zì táng dài shī rén lǐ qí zuò pǐn qín gē zhú zēng zhè shǒu shī jì yī cì yàn huì tīng qín de dàn lù qíng jǐng qián liù jù yǐ shì wài qī qīng de shuǐ hòu qiū jǐng lái fǎn chèn huá táng shàng lú huǒ róng róng hóng zhú gāo shāo de chǔ fēi wēn nuǎn huān lè hòu sì jù yǐ qín shēng yī xiǎng wàn sù jù jìng quán shī tīng zhě chén zuì wú yán yì sī bìng qiě yǐn dòng shī rén cí guān guī yǐn de jí shǎng niàn tou lái biǎo xiàn yīn yuè shén qí de tóng lú gǎn rǎn lì liàng tóng lú huá zhú zhú zēng huī huá zhú huī chū chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi zhú zēng quán shī yì sī jí shǎng xī tóng lú huá zhú zhú zēng huī dàn lù chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi shuǐ hòu quán shī yì sī jí shǎng xī zuò pǐn yuán wén qín gē lǐ qí zhǔ rén yǒu jiǔ huān jīn xī chǔ fēi qǐng zòu míng qín guǎng líng kè yuè zhào chéng tóu wū bàn fēi shuāng qī wàn mù fēng rù yī tóng lú huá zhú zhú zēng huī chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi yī shēng yǐ dòng wù jiē jìng sì zuò wú yán xīng yù xī qīng huái fèng shǐ qiān yú lǐ gǎn gào yún shān cóng cǐ shǐ cí jù zhù shì qín gē tīng qín yǒu gǎn ér gē gē shì shī tǐ míng wén tǐ míng biàn qí fàng qíng zhǎng yán zá ér wú fāng zhě rì gē zhǔ rén dōng dào zhǔ guǎng líng kè guǎng líng zài jīn jiāng sū yáng zhōu táng huái nán dào zhì suǒ gǔ qín qǔ yǒu guǎng líng sàn wèi jī kāng lín xíng zòu zhī guǎng líng kè zhǐ qín shī wū wū yā bàn fēi fēn fēi shuāng qī wàn mù yè shuāng shǐ shù lín dài yǒu qī yì tóng lú tóng zhì xūn xiāng lú huá zhú shì yǒu wén cǎi de là zhú lù shuǐ chǔ fēi dōu shì gǔ qín qǔ lù qīng chè xīng yù xī hòu yè jìn míng shí fēn qīng huái huái shuǐ shí lǐ qí jí jiāng fù rèn xīn xiāng wèi xīn xiāng lín jìn huái shuǐ gù chēng qīng huái fèng shǐ fèng shǐ mìng gǎn gào jìng gào yún shān dài zhǐ guī yǐn bái huà yì wén zhǔ rén bǎi jiǔ jīn wǎn dà jiā huān jù qín shī bō dòng qín xián zhù xìng jiǔ yàn míng yuè zhào xiàng chéng tóu wū yā fēn fēi hán shuāng jiàng lín hán fēng chuī tòu yī shān lú huǒ nuǎn róng róng huá zhú tiān guāng huī yì rén xiān dàn lù shuǐ hòu zòu chǔ fēi tā de qín shēng yī xiǎng wàn wù jì jìng sì zuò wú yán bǐng qì níng shén qīng tīng fèng mìng qù yuǎn lí xiāng guān qīng huái jìng gào dà jiā wǒ yào guī yǐn yún shān chuàng zuò bèi jǐng zhè shǒu shī wèi tiān bǎo sì zài qián hòu jí jiāng fèng shǐ dōng nán shí zuò zhè shí lǐ qí kě néng zài shàng shū shěng rèn láng guān zuò pǐn jiàn shǎng táng shī zhōng yǒu bù shǎo shè jí yīn yuè de zuò pǐn qí zhōng xiě tīng qín de shī zuò yóu duō wǎng jiè yǒng qín ér yán zhì huò jiè xiě tīng qín ér shū qíng lǐ qí de qín gē jiù shì zhè yàng de zuò pǐn tā shì shī rén fèng mìng chū shǐ qīng huái shí zài yǒu rén jiàn bié yàn xí shàng tīng qín hòu suǒ zuò shǒu èr jù jiāo dài tīng qín de chǎng hé shí jiān yuán qǐ yǐ jí yǎn zòu zhě yīn jiǔ xìng ér míng qín kě jiàn qí xīn qíng zhī chàng dá zì shì zhe yī huān zì xuàn rǎn le bīn zhǔ zhī jiān tuī bēi huàn zhǎn qí lè róng róng de rè nào qì fēn míng qín èr zì diǎn tí tí qiè quán piān sān sì jù zhuǎn zhé yī bǐ bù xiě yǎn zòu ér xiě yè jǐng miáo huì le yī fú qī shén hán gǔ qiāo chuàng yōu suì de shēn qiū yuè sè tú yuè guāng rú shuǐ qīng xiè zài jìng mò de chéng yuán shàng bù shí yǒu wū què jīng fēi yín shuāng mǎn shù mù yè xiāo xiāo hán fēng chuī yī yī pài qī lěng sù shā zhī qì yǔ qián liǎng jù suǒ chuán dá de huān kuài róng qià zhī qíng xiāng bǐ zhè liǎng jù zé dī chén yā yì zhè shì yǐ āi jǐng fǎn chèn lè qíng jí biàn qiū qì lǐn rán dàn yǒu jiǔ yǒu qín yǒu zhī jǐ jiù zú yǐ dǐ dǎng le tóng shí tā wéi xià wén xiě tán qín zuò le pū diàn wǔ liù jù xiě chū dàn qíng jǐng tóng lú huá zhú zhú zēng huī zhè yī jù shì péi chèn kòu hé shǒu jù huān jīn xī sān zì biǎo míng jiǔ yàn yǐ rù gāo cháo tóng lú xūn rǎn tán xiāng huá zhú shǎn shuò shēng huī zài zhuāng yán huá lì de qì fēn zhōng guǎng líng kè dēng chǎng xiàn yì gé wài yǐn rén zhù mù chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi zhè yī bǐ shì zhí xiě jiāo dài yǎn zòu zhě suǒ dàn zhī qū de míng chēng àn hán qí yì lù shuǐ shì zhù míng de gǔ qín qǔ cǐ qū qīng kōng dàn yǎ dù fǔ lù shuǐ qū shuō hào gē lù shuǐ qū qīng jué tīng zhě chóu bái jū yì tīng dàn gǔ lù shuǐ zhōng shuō wén jūn gǔ lù shuǐ shǐ wǒ xīn hé píng yù shí màn liú yì wèi tīng shū fàn shēng xī chuāng zhú yīn xià jìng rì yǒu yú qīng zhèi xiē dōu biǎo míng cǐ qū yǒu qīng xīn yí qíng zhī xiào chǔ fēi yě shì yī shǒu dāng shí guǎng wéi liú chuán de míng qǔ shǔ yú shēn qíng mián miǎo zhī qū qī bā jù cóng tīng zhě fǎn yìng de jiǎo dù xiě yǎn zòu zhě de gāo chāo jì qiǎo yī shēng qín xián bō dòng dùn shí wàn lài jù jì mǎn zuò wèi zhī táo rán chén zuì jiē jìng èr zì xíng xiàng dì xiě chū rén men chè ěr líng tīng qín gē de zhuān zhù zháo mí de shén tài yù shì yán qí jìng jiù yù tū chū qín yīn yuè gōu hún duó pò de xīn líng chuān tòu lì jiù yù hōng tuō chū guǎng líng kè chū shén rù huà de yǎn zòu jì qiǎo zài zhè màn miào qín yīn de xǐ dí xià rén men sì hū wàng jì le chén shì de suān xīn mò rán le hēi yè de màn cháng cāng máng de gāo tiān zhī shàng xīng zǐ yuè lái yuè shǎo tiān jiàng fàng bái tā men hái chén jìn zài yōu měi dí xuán lǜ zhōng huǎng rán zì shī liáng yǒu jiā péng xiāng jù zǒng shì tài duǎn zàn le cháng yáng zài qín gē zhōng zhè yī yè shì guò de hěn kuài yù xī èr zì qiǎo miào dì diǎn míng liǎo yǎn zòu shí jiān de chí xù yě zhào yìng le shǒu jù zhōng de huān zì bìng wéi xià wén de zhí shū xiōng yì mái xià fú bǐ mò wěi liǎng jù xiě zì jǐ de gǎn chù shī rén fèng mìng chū shǐ qīng huái bié yàn shàng lǚ lǚ qín yīn bù jīn qiān dòng le tā de wú xiàn xiāng sī xiǎng dào zì jǐ lí jiā wàn lǐ bù zhī hé rì néng huán xiāng tā bì huì àn zì shān rán chuí lèi rén shēng rú bái jū guò xì jiù bú yào rú cǐ bēn bō xīn kǔ le yě xǔ shì tú zhī lèi shǐ tā shēn gǎn yàn juàn le tā méng shēng le yī zhǒng qiáng liè de yuàn wàng guī yǐn gǎn gào yún shān cóng cǐ shǐ zhè gè fǎn wèn jù shì shī rén de nèi xīn dú bái yě shì tā tīng le qín gē zhī hòu suǒ de de rén shēng qǐ wù shī rén céng zài bù tiáo guī dōng chuān bié yè zhōng shuō jiàn wú pǐ fū zhì huǐ yǔ míng shān cí fú miǎn xiè zhī yǐ lín yuán duō hòu shí táng cái zǐ chuán zhōng shuō lǐ qí xìng shū jiǎn yàn bó shì wù xìng gé shū fàng chāo tuō de tā nài bù dé zhù guān chǎng de míng jiāng lì suǒ de jī bàn ěr yú wǒ zhà de suàn jì hái bù rú zhè yàng yuē sān wǔ zhī jǐ yǐn jiǔ míng qín shì xián yún yě hè bān de shēng huó lái de xiāo yáo zì zài quán shī xiě shí xiě jǐng xiě qín xiě qíng yǒu tiáo bù wěn shōu fàng zì rán yuán rú guàn zhū guó yǎ pǐn juǎn èr zhè shǒu shī zuì zhí de shǎng wán de yìng gāi shì shī rén duō fāng yìng chèn dòng jìng jié hé xū shí xiàng shēng de biǎo xiàn shǒu fǎ chéng rú shī fá suǒ yán zhǐ dì èr jù diǎn chū qín zì qí yú mǎn piān shuāng yuè fēng xīng wū fēi shù xiǎng tóng lú huá zhú qīng huái yún shān wú duān diǎn zhuì wú yī zì jí qín què wú fēi qín shēng yí zài zhēng dí pí pá bì lì bù de yě shī rén tōng guò yíng zào yì jìng xuàn rǎn qì fēn kè huà xīn lǐ shēng dòng xíng xiàng dì biǎo xiàn le qín gē zhī měi tóng lú huá zhú zhú zēng huī chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi quán shī yì sī jí shǎng xī tóng lú huá zhú zhú zēng huī chū dàn lù shuǐ hòu chǔ fēi quán shī yì sī jí shǎng xī zuò zhě jiǎn jiè lǐ qí shēng zú nián bù xiáng táng dài shī rén zhào jùn zhì jīn hé běi zhào xiàn rén shào nián shí céng yù jū hé nán dēng fēng gōng yuán nián kāi yuán shí sān nián jìn shì jí dì céng rèn xīn xiāng xiàn wèi wǎn nián zài bāng xiāng yǐn jū tā yǔ wáng wéi gāo shì wáng chāng líng děng zhù míng shī rén jiē yǒu lái wǎng shī míng pō gāo qí shī nèi róng fēng fù suǒ zuò biān sài shī fēng gé háo fàng kāng kǎi bēi liáng qī yán gē xíng yóu jù tè sè shēng píng shì jī jiàn táng cái zǐ chuán yǒu lǐ qí shī jí quán táng shī biān qí shī juǎn jì xù yuè dú

温馨提示：方向键左右(← →)前后翻页，上下(↑ ↓)上下滚用， 回车键：返回列表